Чынгыз Айтматов кыргыздын кырааныбы же?

Таластан чыккан атактуу Чынгыз Айтматовду кимдер гана тааныбайт Кыргыз элин,тилин дуйного озунун чыгармалары менен таанытты.СССР убагында эле популярдуулуктун туу чокусуна жеткен Чынгыз Торокуловичти албетте саясатта да ысымын колдонушкан.Айтымдарында Аскар Акаевди да да президенттикке Чынгыз Айтматовдун сунушу менен келген.

Айрым адамдар Чынгыз Айтматовдун кээ бир чыгармасын апыртылган жомок деп айтышат.Мисалы : "Жамийла" чыгармасында согушка кеткен ак никелуу куйооун кутпостон башка никеси жок эркекти ээрчип кеткен Жамийланы кескин сындашат.Каарман чын жашоодо болгонбу же болгон эмеспи айтор "бул адат кыргыздын кыз-келиндерине жат корунуш болгон,кыргыздын кызы эч качан ботон адамды деп оз куйоосун,туугандарын,элин-жерин таштап кеткен эмес" дешет.Бул корунуш батышчыл саясатчыларга майдай жагып эрин чанган Жамийлны "Суйуунун символу" дешип тез арада эле атактуулука жеткирип кино тартылып баштаган.Дагы бир талаш-тартышты жараткан чыгармасы "Бетме-бет" бул чыгармада согуштан качып келген жоокер жонундо баяндалат.Кыргызда "эр жигит эл четинде жоо бетинде" ,"эр жигит уйдоо туулуп,жоодо олот" ,"жигитти намыс олтурот ,коенду камыш олтурот" деген макалдар илгертен айтылып келет,бул макалдарды чечмелесек тубу терен маанини берет арийне кыргыздын жашоосу макал-лакаптар менен уланган эмеспи.Кыргыз эли макалдын негизинде жашаган,бул жерде да "кыргыздын уулу эч качан согуштан качып келип аялынын койнунда корголоп жаткан эмес" деген терс пикирлер,сындар айтылат.Андан кийин "Саманчынын жолу" бул чыгармада куйоосу согуштан катпай калган Алиман белгисиз адамдан боюнда болуп калып,натыйжада атасыз торогон баласын кайненесине таштап каза болот.Бай-манаптарды,тарыхчы,санжырачыларды,комузчу,токмочулорду,манасчыларды "эл душманы" дешип олтуруп жана куугун кылышкан.Ар бир улут озунун тарыхына карап туздолуп,маданиятына карап туптолот эмеспи ошондуктан да Чынгыз Торокуловичтин чыгармаларында кыргыздн басынта турган окуялар коп камтылгнын жшыра албайбыз.Кыргыз эли байыртан эле билимге умтулган,балдарын окутууга аракет кылган акылы тунук эл болгон,окуган тамга тааныган адамдарды сыйлашкан.Дагы бир чыгармада "Биринчи мугалимде Дуйшон мугалимди шылдынга алган ,окууну такыр тушунбогон балдарын мектепке беруудон баш тарткан,маданиятсыз айыл эли жонундо баяндалат,ушул эле чыгармада бай жаш кызды зордуктап аялдыкка алганы кыргыз элинде байларга болгон жек корууну кучоткон.

Бул макала менен мен улуу жазуучу Чынгыз Айтматовду чындагандан алысмын болгону тыянак чыгаруу кабыл алуу ар бир адамдын оз колунда эмеспи.

Жакында дгы бир казак туугандардын айтымынд кыргыз жазуучусу томондогудой кыргыз тилин казак тилинен алып байытуу керек деп айткан имиш албетте бул такталбаган маалымат.